W Płońsku na konferencji poświęconej podsumowaniu wdrażania reformy odpadowej z gminami regionu płockiego spotkali się przedstawiciele władz województwa i Związku Miast Polskich. Uczestnicy konferencji mieli możliwości odwiedzenia wzorcowego punktu do selektywnego zbierania odpadów komunalnych w Płońsku oraz Płońskiej Regionalnej Instalacji Przetwarzania Odpadów Komunalnych. Z pierwszych podsumowań konferencji wynika, że tanio często niestety oznacza niezgodnie z prawem, a dobra jakość usług wymaga sporego wysiłku gmin i mieszkańców.
Konferencja zorganizowana przez Miasto Płońsk i Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Płońsku przy współpracy z Radą RIPOK zgromadziła przedstawicieli 60 gmin regionu płockiego. Patronatem honorowym konferencję objęli Wojewoda Mazowiecki, Marszałek Województwa Mazowieckiego, Związek Miast Polskich, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Podczas konferencji sporo miejsca poświęcono sprawie koniecznych zmian w zakresie obowiązujących w gospodarce odpadami komunalnymi regulacji, zwłaszcza w pierwszych dwóch wystąpieniach: Pana Andrzeja Porawskiego Dyrektora Związku Miast Polskich i Pana Tadeusza Arkita, Posła na Sejm RP, Przewodniczącego Podkomisji stałej ds. monitorowania gospodarki odpadami.
Wśród głównych problemów Pan Dyrektor Porawski wymienił: zaniżanie opłat, brak zachęt do wzrostu stopnia odzysku (brak progresji stawek za składowanie odpadów zmieszanych), bezzasadną rezygnację z możliwości zamówienia in-house, wiele błędów technicznych i definicyjnych (spół-dzielnie, wspólnoty mieszkaniowe, egzekucja a ordynacja podatkowa…). Pan Poseł Arkit w swoim wystąpieniu zwracał uwagę na to, że część postulatów samorządów i innych instytucji pojawiło się już po przyjęciu ustawy przez Parlament. Niektóre z tych uwag sformułowane zostały dopiero po wielu miesiącach od wejścia w życie ustawy. Uwagi te są obecnie analizowane i prawdopodobnie w najbliższym czasie efektem tej refleksji będzie poselski projekt ustawy.
O szansach i zagrożeniach w zakresie finansowania systemu mówił w swoim wystąpieniu Krzysztof Choromański, ekspert ZMP. W wielu polskich gminach problemem podstawowym jest bardzo zły stan wyjściowy gospodarki odpadami komunalnymi (w sprawozdaniach za 2012 rok podawane są informacje o zagospodarowaniu jedynie kilkunastu procent wytwarzanych odpadów!). Na tym tle korzystnie wyróżniają się zwłaszcza trzy gminy regionu płockiego: Czosnów, Płońsk i Nowy Dwór Mazowiecki. Tam na starcie systemu zagospodarowywane były prawie wszystkie powstające odpady. Obecnie kluczową kwestią staje się doskonalenie systemu windykacji i egzekucji należności.
W kolejnym wystąpieniu Pan Damian Milewski Dyrektor Departamentu Środowiska Urzędu Marszałkowskiego przedstawił proces uchwalania i wdrażania Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami Komunalnymi Województwa Mazowieckiego. Wszystkie gminy z regionu płockiego rozstrzygnęły przetargi i podpisały umowy na zagospodarowanie odpadów. Jednak kontrole WIOŚ wykazują niewystarczający nadzór samorządów gminnych nad podmiotami odbierającymi odpady wpisanymi do rejestru działalności regulowanej. Częstym problemem zgłaszanym przez samorządy gminne wdrażające nowy system gospodarki odpadami są braki kadrowe uniemożliwiające właściwy nadzór nad systemem na poziomie gminnym. Zgodnie z informacją przekazaną przez Pana Dyrektora ponad 90% gmin z terenu całego kraju zastosowało kryterium najniższej ceny podczas wyboru podmiotu realizującego usługę odbioru i zagospodarowania odpadów.
Ważnym punktem konferencji była prezentacja doświadczenia Płońska w zakresie wdrażania zmian w systemie gospodarki odpadami komunalnymi zaprezentowana przez Pana Jerzego Żelichowskiego, Koordynatora zespołu ds. przygotowania i wprowadzenia nowego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, Panią Beatę Klik, Kierownika Referatu Gospodarki Odpadami oraz Pana Dariusza Matuszewskiego Prezesa PGK w Płońsku Sp. z o.o. Zespół kierowany przez Pana Jerzego Żelichowskiego, złożony z pracowników Urzędu Miejskiego, przygotowywał nowy system gospodarowania odpadami komunalnymi w Płońsku od 13 czerwca 2012 r. (data powołania zespołu zarządzeniem Burmistrza Miasta). Zespół zrealizował powierzone zadania tj.: opracowanie koncepcji funkcjonowania nowego systemu, dostosowanie obowiązującego Regulaminu utrzymania czystości i porządku, przygotowanie projektów obligatoryjnych uchwał, opracowanie selektywnego zbierania odpadów, monitorowanie organizacji Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych, przygotowanie kampanii edukacyjno – informacyjnej dla mieszkańców. W powyższych działaniach Zespół współpracował ż ekspertem Związku Miast Polskich Panem Krzysztofem Choromańskim.
Z dniem 10 kwietnia 2013 r. w Urzędzie Miejskim w Płońsku w ramach Wydziału Współpracy i Rozwoju rozpoczął funkcjonowanie Referat Gospodarki Odpadami zatrudniający trzy osoby. Pani Beata Klik przedstawiła realizowane przez referat zadania: przygotowanie i przeprowadzenie postępowania przetargowego dotyczącego usługi na odbiór i zagospodarowanie odpadów; prowadzenie obsługi administracyjnej związanej z funkcjonowaniem systemu ustalanie wymiaru opłat; wydawanie decyzji administracyjnych; prowadzenie ewidencji analitycznej opłat; sprawowanie nadzoru nad realizacją umowy z firmą w zakresie odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych; prowadzenie kontroli w terenie związanych ze złożonymi deklaracjami oraz ilościowym odbiorem odpadów od właścicieli nieruchomości w ścisłej współpracy ze Strażą Miejską; prowadzenie rejestru działalności regulowanej; monitorowanie osiągnięcia poziomów recyklingu wyznaczonych w Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami oraz funkcjonowania Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych; prowadzenie działań informacyjno – edukacyjnych.
Na konferencji zostały zaprezentowane przykłady realizowanych w ramach Płońskiego Tygodnia Ekologicznego przez Miasto Płońsk przy współpracy z Nadleśnictwem Płońsk i partnerami: Fundacją Dzieci-Dzieciom, Bankiem BGŻ oraz Clean World. Działania te przedstawił Pan Tomasz Józwiak Nadleśniczy Nadleśnictwa Płońsk, Leonardo z Fundacji Dzieci-Dzieciom oraz Dyrektor Oddziału Banku BGŻ Pani Zofia Rzeplińska. Fundacja Dzieci Dzieciom zorganizowała równoległy panel dla uczestników konferencji dotyczący podejmowanych przez siebie działań edukacyjnych dotyczących gospodarowania odpadami.
Prezentację doświadczeń Płońska zamknęła prezentacja Pana Dariusza Matuszewskiego, Prezesa Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej w Płońsku dotycząca doświadczeń przedsiębiorstwa w zakresie wdrażania zmian w systemie gospodarki odpadami komunalnymi. Funkcjonujący w strukturach PGK Zakład Zagospodarowania Odpadów w Poświetnem został wpisany do Planu Wojewódzkiego jako RIPOK MBP. Zakład dysponuje nowoczesną sortownią zbudowaną przy pomocy finansowej EkoFunduszu i WFOŚiGW w Warszawie oraz przy udziale środków własnych. W ocenie wielu specjalistów, inwestycja została zrealizowana przy niewielkim nakładzie finansowym z zastosowaniem najnowocześniejszych maszyn i urządzeń. Instalacja zagospodarowania odpadów wybudowana przez PGK w Płońsku zajęła pierwsze miejsce w kategorii miast średnich w ogólnopolskim konkursie „Samorządowy Lider Zarządzania w 2012r.”. Również w 2012 r. została nagrodzona Zielonym Laurem w ogólnopolskim konkursie organizowanym przez Polską Izbę Gospodarczą EKOROZWÓJ.
Przedsiębiorstwo utworzyło i prowadzi Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych dla Miasta i Gminy Płońsk. Jest to w pełni wyposażony obiekt, do którego każdy mieszkaniec miasta oraz gminy Płońsk może dostarczać wysegregowane odpady komunalne z podziałem na ponad 20 frakcji. Inwestycja ma być dofinansowana w ramach Priorytetu IV RPO WM, jako projekt realizowany przez PGK w partnerstwie z Gminami miejską i wiejską Płońsk.
Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Płońsku wzięło udział w 22 przetargach na odbiór i zagospodarowanie odpadów w poszczególnych gminach. W 11 z nich oferta okazała się być najkorzystniejszą i PGK obsługuje cały powiat płoński oraz gminę Zakroczym z powiatu nowodworskiego (7 z podpisanych umów zawarta jest na 1 rok, zaś 4 na 1,5 roku). Dwie gminy włączyły do systemu gospodarki odpadami na swoim terenie, poza nieruchomościami zamieszkałymi, również nieruchomości niezamieszkałe. W dwóch gminach, w tym w Płońsku, funkcjonuje system elektronicznej identyfikacji właściciela nieruchomości, od którego odbierane są odpady przy wykorzystaniu transpondera RFiD tzw. „chipa” umieszczonego pod kołnierzem pojemnika oraz systemu kodów kreskowych naklejanych na worki z posegregowanymi odpadami.
W dalszej części konferencji kompetencje kontrolne organów w kontekście realizacji znowelizowanej ustawy u. c. p. g. oraz wnioski wynikające z realizacji przez WIOŚ w Warszawie ogólnokrajowego cyklu kontrolnego przestrzegania przez gminy przepisów tej ustawy przedstawił Pan Andrzej Gwizdała-Czaplicki Kierownik Delegatury w Ciechanowie Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Warszawie. Na Mazowszu zaplanowano kontrole w 32 gminach, z tego 12 gmin wytypowano, ze względu na problemy z wrażaniem zapisów ustawowych. W tej grupie tylko jedna była z regionu płockiego - Rościszewo, ze względu na najniższe stawki opłat za odbiór odpadów komunalnych. Pozostałe gminy wytypowano losowo, w tym cztery z regionu płockiego. Kontrole potwierdziła m.in., że przy niskich opłatach nie są w pełni realizowane przez gminy obowiązki ustawowe. Jednocześnie kontrole pozwoliły na ustalenie pozytywnych efektów wdrożenia ustawy: zwiększyła się masa zbieranych odpadów komunalnych, wzrosło zaangażowanie mieszkańców w selektywną zbiórkę odpadów, niektóre z regionalnych instalacji przetwarzania odpadów komunalnych realizują rozbudowę i modernizację, w części gmin zorganizowano wręcz wzorcowe punkty
do selektywnego zbierania odpadów komunalnych (w tym w Płońsku), w większości gmin wzrosła częstotliwość odbioru odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, zmalała liczba dzikich wysypisk.
W ostatnim wystąpieniu Pan Andrzej Daniluk, Wiceprezes Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie przedstawił 20 lat doświadczeń finansowania przedsięwzięć gospodarki odpadami komunalnymi. W głosach uczestników konferencji po tym wystąpieniu podkreślano, że działalność Funduszu była istotnym elementem dla rozwoju gospodarki odpadami komunalnymi w regionie.
Poniżej zestawiono najważniejsze postulaty i rekomendacje zgłaszane podczas konferencji:
− potrzeba standardów na poziomie krajowym, w tym zwłaszcza w systemie selektywnej zbiórki odpadów – pozwoli to na obniżkę kosztów (obecnie zbiórka od 1 do 8 frakcji; niejednolita kolorystyka worków i nadruków);
− potrzeba kontroli „odpadów segregowanych”, które „jeżdżą” po całym kraju (jest w nich dużo odpadów, które nie są surowcem wtórnym, nie da się ich wykorzystać gospodarczo – pozostałości, które powinny zostać poddane kompostowaniu, składowaniu, bądź spalaniu w spalarniach – trafiają w nieodpowiednie miejsca);
− konieczność doprecyzowania terminu BAT dla RIPOK-ów;
− pilna potrzeba kontroli przez gminy podmiotów odbierających odpady komunalne od właścicieli nieruchomości;
− kontynuacja edukacji mieszkańców w zakresie selektywnej zbiórki odpadów komunalnych;
− dalsze działania w kierunku likwidacji dzikich wysypisk.
Film dot. gospodarki odpadami: http://www.youtube.com/watch?v=BVzBvjuru_0&feature=youtu.be